Mardin Evleri

[MayıS]

Anadolu’da taş mimarinin görüldüğü önemli şehirlerden biri Mardin.
Mardin’de evler, karşıdan bakıldığında birbirinin üstüne yığılmış gibi görünüyor. Doğal konumdan kaynaklanan bu sıkışık yapılaşma, kente özgün bir görünüm kazandırıyor.
Bölge, sarı renkli kalker taşı bakımından oldukça zengin, bunun sonucu olarak, taş yapı üretimine egemen olmuş.
Mardin taş mimarisinin biçimlenmesindeki etkenlerden bir diğeri de, bölgenin iklimi. Evlerin inşasında kullanılan taşlar, sıcak ve soğukta daha da sertleşiyor. Taşların özelliklerinden dolayı yaz ayları serin, kış ayları sıcak oluyor.
Ayrıca eyvan, revak gibi yarı açık mekanlar, özellikle batı güneşine karşı gölge alan yaratmak için bolca kullanılıyor.
Evler iki katlı ve avlulu, evlerin cepheleri ova tarafında avluya bakıyor. Avlular revaklı.
Alt katlar genellikle kiler veya ahır.
Giriş kapısı avluya açılıyor, avluda üst kata çıkan taş merdivenler var.
Çatılar düz, düz çatılara dam deniyor. Evin günlük işleri, üstü açık mekanlarda, yani avlu ve terasta yapılıyor.
Mutfak bölümü, yiyeceklerin daha soğuk bir ortamda muhafaza edilmesini sağlamak amacıyla, kuzeyde yer alıyor.
Avlunun çevresindeki mekanlar, mevsime ve günlük kullanımlara göre güneşten yararlanma ya da güneşten kaçma stratejisine göre konumlandırılmış.
Kullanıcılar, yazın serin kışın daha sıcak mekanlarda yaşamak amacıyla, hem mevsimsel hem de günlük olarak, ev içinde bu mekanlar arasında yer değiştiriyor.
Hiçbir evin gölgesi bir diğerinin üzerine düşmediği gibi, birbirinin manzarasını da kesmeyecek şekilde yapılıyor.
Sokakların yönü, gölge alan yaratması için güneşin konumuna göre ayarlanıyor.
Sokaklar, gene aynı amaçla dar yapılıyor, böylece insanları yaz aylarının kavurucu sıcaklarından koruyor.
Eski Mardin evleri, harem ve selamlık şeklinde iki bölümden oluşuyor. Erkeğin konuklarını ağırladığı bir oda bulunuyor. Bu oda, taş işçiliği bakımından evin en fazla özen gösterilmiş odası. Harem bölümünün odalarında yemek yeniyor, yatılıyor ve oturuluyor.

Fotoğraf: @mstfatyfn​

 

[mazidenbiri]

Mardin adı Arapça kaynaklarda Mâridîn, Süryanice kaynaklarda Marde olarak geçmektedir. Kelimenin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı görüşlere göre Mardin kelimesi, savaşçı bir kavim olan ve Ardeşir tarafından 3. yüzyılda buraya yerleştirilen Mardeler'den gelmektedir. Bazı görüşlere göre de "Kaleler" anlamına gelen Merdin'den gelmektedir. Günümüzde kullanılan adı, Arapça kaynaklarda geçen Mâridîn'den gelmiştir.

Mardin gibi eski ve güzel bir şehir , yeni mardin yapışaması arasında tarihi kimliğinden çıkıp normal şehir sınıfına doğu hızla ilerliyor. Umarız bu yapılar, böyle güzel bir tarihi daha iyi koruyup sonraki nesillere ulaştırabiliriz.